53. Οι γυναίκες που “απλά περνούν”

“Να ρωτήσουμε την κοπέλα στην άκρη, η μεσαία μού φαίνεται κάπως στενοχωρημένη σήμερα“.

Το τελευταίο δίμηνο μάς υποδέχεται στο κέντρο υποβοηθούμενης γονιμοποίησης μια νέα υπάλληλος. Είναι πολύ γλυκιά, πολύ ευγενική και χαμογελαστή – κι ας την κρύβει η μάσκα. Ίσως βρισκόταν σε άλλο πόστο, ίσως να προσλήφθηκε πρόσφατα, όπως και να ‘χει η πρώτη αίσθηση που αποκομίζεις μπαίνοντας μέσα στα μικρά και μεγάλα σαλόνια αναμονής είναι καθησυχαστική χάρη (και) σε εκείνη. Δεν ξέρω πώς τη λένε, δε φοράει κάποιο καρτελάκι με το όνομά της, δεν έχω ακούσει κάποιον να την αποκαλεί με το μικρό της όνομα. Δεν κουνιέται ποτέ από τη θέση της. Είναι η τροχονόμος της κίνησης στα εξεταστήρια: ενημερώνει τις μαίες και τους γιατρούς για την άφιξη των ασθενών και έτσι παίρνουμε σειρά για την καρέκλα εξέτασης και τον υπέρηχο. Εκτός από εκείνη, υπάρχουν τουλάχιστον άλλες πέντε στη γραμματεία της εισόδου, άλλες δύο σε μια άλλη γραμματεία, και – υποθέτω — κάποιες ακόμα που έχουν το ρεπό τους τις ημέρες όπου βρίσκομαι στο κέντρο περιμένοντας τη σειρά μου.

Στο μεταξύ, όση ώρα περιμένεις και δεν κοιτάς το κινητό σου ή δε διαβάζεις το βιβλίο σου ή δεν έχεις πιάσει την κουβέντα με τη διπλανή σου, περνούν από μπροστά σου δεκάδες γυναίκες. Μαίες, νοσοκόμες, διοικητικοί υπάλληλοι, καθαρίστριες, όλες οι εργαζόμενες του κέντρου που πηγαινοέρχονται με γρήγορα βήματα για να εξυπηρετήσουν την κατάσταση, δηλαδή εσένα, τη διπλανή σου, τους γιατρούς, το κέντρο. Αλλά κυρίως εσένα. Κάθε μια είναι διαφορετική, όλες όμως εργάζονται υπό μια ιδιαίτερη πίεση. Η θέση τους είναι δύσκολη, διότι εξυπηρετούν κόσμο που βρίσκεται εκεί διότι αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα. Σού μιλούν γλυκά, προσπαθώντας να σου μεταδώσουν μια σιγουριά, ότι βρίσκεσαι σε καλά χέρια, όποιος κι αν είναι ο λόγος της επίσκεψής σου. Ειδικά στην περίπτωση που έχεις πάει στο κέντρο για ωοληψία, κάθε μια διοικητική υπάλληλος, μαία ή νοσοκόμα από την οποία θα “περάσεις” φροντίζει να είναι ήρεμη και ευγενική, καθοδηγώντας εσένα και τον/την συνοδό σου σε όλη τη διαδικασία, ξεκινώντας με τη λεγόμενη “χαρτούρα” και τις υπογραφές που πρέπει να βάλεις.

Μόλις τελειώσεις με τα απαραίτητα έγγραφα, και όσο πλησιάζει η ώρα για να υποβληθείς στη διαδικασία για την οποία έχεις επισκεφτεί το κέντρο, σε αναλαμβάνει κάποια άλλη εργαζόμενη, π.χ. εκείνη που θα σου δώσει τη ρόμπα σου, τα ποδονάρια και το σκουφί, ώστε να προετοιμαστείς για το χειρουργείο. Εκείνη θα σε καθοδηγήσει για το πώς να τακτοποιήσεις τα πράγματά σου στα ερμάρια, θα σού δείξει την αίθουσα αναμονής, θα σε ρωτήσει αν είσαι εντάξει κι αν χρειάζεσαι κάτι ακόμα. Θα σου θυμίσει μέχρι και να κατουρήσεις πριν καθίσεις στην αίθουσα αναμονής – και όσοι με γνωρίζετε έστω και λίγο, καταλαβαίνετε πόσο μεγάλη αξία δίνω σε αυτή την υπενθύμιση.

Κι ύστερα, μέσα στην αίθουσα του χειρουργείου θα σε αναλάβουν άλλες γυναίκες, θα σε βάλουν να καθίσεις σωστά στο χειρουργικό τραπέζι, όσο εσύ ακούς αυτό το “μπιπ, μπιπ” κάποιου μηχανήματος που σε αγχώνει με έναν περίεργο τρόπο, θα σου βάλουν την “πεταλούδα” για την παροχή της μέθης και, μετά, του ορού, θα σου πιάσουν την κουβέντα μέχρι να έρθει ο γιατρός, θα σου προσαρμόσουν το μαξιλαράκι από σιλικόνη στο οποίο έχεις τοποθετήσει το κεφάλι σου, ώστε να είσαι πιο άνετα, θα σε ενημερώσουν ότι “τώρα έρχεται ο αναισθησιολόγος”, θα σε σκεπάσουν με εκείνα τα καταπράσινα πανιά του χειρουργείου και θα σε ρωτήσουν αν κρυώνεις. Εκτός από την επαγγελματία του χώρου της υγείας, θα κάνουν τη μάνα σου, τη φίλη σου, τον δικό σου άνθρωπο που θα έχεις είτε στιγμιαία είτε για δέκα, είκοσι λεπτά, στο πλευρό σου, ώστε όλα να πάνε καλά.

Οι γυναίκες αυτές μοιάζουν να περνούν μέσα από τις δικές μας ευχάριστες, δύσκολες, δυσάρεστες, ανάμεικτες συναισθηματικά στιγμές, για λίγο, για όσο χρειάζεται, και στο ενδιάμεσο το βάρος της προσοχής μας πέφτει στους γιατρούς – ανεξαρτήτως φύλου και ειδικότητας – αλλά κυρίως στους γιατρούς. Εκείνες μετά από εμάς βοηθούν την επόμενη γυναίκα που τις χρειάζεται, και κάθε επόμενη, μέχρι να τελειώσει η βάρδιά τους και να πάνε σπίτι τους, έχοντας συνδράμει στο μεταξύ δεκάδες ανθρώπους, έστω δείχνοντάς τους πού πρέπει να μπει μια υπογραφή – πράγμα πιο κομπλικέ από ό,τι ακούγεται/διαβάζεται. Μέσα από τις μάσκες, τις ξεχωρίζουμε από τα μαλλιά τους, τα μάτια τους, τα αξεσουάρ που φοράνε. Κάποιες τις θυμόμαστε όποτε πηγαίνουμε στο κέντρο, κάποιες όχι, δεν έχει τύχει να μάς εξυπηρετήσουν σε κάτι. Νομίζουμε ότι απλά “περνούν” μέσα από τις διαδικασίες μας, συμμετέχοντας όσο χρειάζεται σε αυτές και μετά κάπου χάνονται μέσα στους ορόφους του κέντρου. Για μένα ισχύει και το αντίθετο. Κι εμείς περνάμε από την καθημερινότητά τους, και μάλιστα κάθε μια μας την καθορίζει σε μεγάλο βαθμό. Εκείνες βρίσκονται εκεί για την εξυπηρέτηση, τη βοήθεια, την αλληλεγγύη. Δεν έχει καμία σημασία το ότι αυτό είναι το επάγγελμά τους, ότι γι’ αυτό πληρώνονται, για να κάνουν μια συγκεκριμένη δουλειά. Αυτό ισχύει για όλους μας έτσι κι αλλιώς. Βλέπεις ότι (μάς) δίνουν το κάτι παραπάνω. Ίσως γιατί καταλαβαίνουν τον πόνο και την αγωνία μας και επιθυμούν να μας βοηθήσουν να τα μετριάσουμε, όσο αυτό είναι εφικτό. Ίσως γιατί “απλά” θέλουν να μπούμε σε ένα καθαρό μπάνιο πριν από κάθε εξέταση, για να αισθανθούμε άνετα καθώς γδυνόμαστε για να προχωρήσει η εκάστοτε διαδικασία. Δεν είναι, όμως “απλά περαστικές”. Δεν είναι “απλά βοηθητικό προσωπικό”. Είναι σύμμαχοί μας σε κάθε διαδικασία που περνάμε. Και τούς αξίζει να τις θυμόμαστε και να τις ευχαριστούμε, όχι μόνο όσο διαρκεί το προσωπικό μας δράμα – μεγαλύτερο ή μικρότερο – αλλά και μετά το τέλος του, όποιο κι αν είναι αυτό. 

“Συγγνώμη θα σας πονέσω“. Είναι μια φράση που ακούω συχνά στο χειρουργείο. Ένα είδος προληπτικής απολογίας. “Μη σας νοιάζει καθόλου, κάντε τη δουλειά σας“. Δέρμα είναι, ένεση είναι, ίσως πονέσει. Είναι σίγουρο πως, αν η κυρία δε βρισκόταν εκεί δίπλα μου, απέναντί μου, ακόμα και πίσω από μια κλειστή πόρτα που γράφει “ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΜΟΝΟ”, θα πονούσα περισσότερο.

Πηγή φωτογραφίας εξωφύλλου: PBS