8. “Κανένα παιδάκι πότε θα κάνουμε, ε;”

Επιστρέψαμε κάποια στιγμή στα γραφεία μας, εκεί γύρω στην άνοιξη, θυμηθήκαμε πώς είναι να ξυπνάς το πρωί και να έχεις συγκεκριμένο πρόγραμμα, το οποίο δε σχετίζεται μόνο με το Zoom και το πόσο καλή ή κακή σύνδεση έχουν οι υπόλοιποι συνάδελφοι και για λίγο ανακουφιστήκαμε ότι ο εφιάλτης έπαυσε. Εκεί, βέβαια που είχα αρχίσει να συνηθίζω το νέο τρόπο ζωής σε εξωτερικό χώρο (όπου δηλαδή δεν υπήρχε ο καναπές μου), παρά το φόβο, και τις αναθυμιάσεις από τα σπρέι, τα οινοπνεύματα και τα πανάκια καθαρισμού, η ζωή βρήκε πάλι τον τρόπο να μου θυμίσει πως, με πανδημία ή χωρίς, ο κόσμος αισθάνεται υπερβολικά μεγάλη αυτοπεποίθηση για να σου θέτει στην ψύχρα ερωτήματα ευαίσθητης προσωπικής φύσης. 

Ποτέ δεν είχα κανένα πρόβλημα να συζητήσω με κανέναν φίλο μου (ή με κανέναν γενικότερα, εφόσον το γούσταρα εγώ) το θέμα αν θέλω να αποκτήσω παιδιά. Παλιότερα δε με ένοιαζε κιόλας, αλλά από τη στιγμή που άρχισε να με “καίει”, το είχα συζητήσει με κάποιους φίλους μου (τονίζω ξανά αυτή τη λέξη) και μάλιστα είχα πει κι εγώ σε δικό μου άνθρωπο (με τον οποίο τονίζω ότι έχουμε πολύ θάρρος μεταξύ μας) που τον προβλημάτιζε το ίδιο θέμα ότι “ειδικά εσύ είναι κρίμα να μην κάνεις παιδιά, τόσα πράγματα που έχεις να προσφέρεις σε έναν άνθρωπο που έρχεται στη ζωή”. 

Είναι, όμως, τελείως διαφορετικό αυτό το πλαίσιο συζήτησης από το να σε ρωτάει ο κάθε άσχετος, με οποιονδήποτε τρόπο, σοβαρό ή αστείο, το αν θα κάνεις παιδιά, το αν “έχεις βάλεις μπρος” και το “τι περιμένεις για να γκαστρωθείς”.

Ούτε το εγγενές κουτσομπολιό αυτής της ερώτησης με ενοχλεί, παρότι ίσως θα έπρεπε. Ο άνθρωπος είναι φύσει ον φιλοπερίεργο, και ποια είμαι εγώ για να κατακρίνω τον άλλο επειδή θέλει να ξέρει πράγματα για την προσωπική σου ζωή – ακόμα κι αν δεν τη διατυμπανίζεις με κανένα τρόπο και συνεπώς δεν είναι πως “έχεις δώσει λαβές για σχόλια” – άλλη χοντράδα αυτή, αλλά δεν είναι της παρούσης. Με ενοχλεί, όμως, πάρα πολύ, αφόρητα πολύ, το ότι πίσω από αυτές τις ερωτήσεις κρύβεται μια τεράστια έλλειψη ενσυναίσθησης, ειδικά όταν αυτές προέρχονται από γυναίκες και απευθύνονται σε γυναίκες. 

Επειδή δε ζούμε στη δεκαετία του 1950 (ή τουλάχιστον έτσι μου είπανε και τέλος πάντων αν έχουμε επιστρέψει εκεί, ας βγουν στη μαζική παραγωγή τα μεσάτα φορέματα να ψωνίσω μερικά), κι επειδή αν δε ζεις σε μια σπηλιά στο Θιβέτ (δεν ξέρω αν έχει σπηλιές εκεί, λογικά έχει) εδώ και 40 χρόνια, σίγουρα, μα σίγουρα, μα 1000% σίγουρα έχεις υπόψιν σου ότι υπάρχει εκεί έξω κάτι που λέγεται “δυσκολία στην τεκνοποίηση” και οφείλεις, πριν ανοίξεις το στόμα σου, να σκεφτείς ότι υπάρχει μια πιθανότητα ο άνθρωπος στον οποίο απευθύνεσαι να ανήκει σε αυτή την κατηγορία. 

Και τι σημαίνει αυτό; Πρώτον, ότι δε θέλει να το συζητάει, ειδικά αν ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ και δεύτερον ότι και να θέλει να το συζητάει, αυτό που τον ρωτάς, τον πονάει, τον πατάει κάτω, του θυμίζει ένα από τα βασικά προβλήματα της καθημερινότητάς του και δεν είναι κάτι το οποίο επιθυμεί να αντιμετωπίζει διαρκώς με οποιονδήποτε τρόπο, ιδίως επεξηγηματικά ως και απολογητικά. Και στο κάτω κάτω, επειδή αυτή είναι και μια ερώτηση που διαθέτει και οικονομική διάσταση, ποιος σου είπε ότι αυτός που τον ρωτάς “πότε θα κάνει παιδιά” πως έχει την οικονομική δυνατότητα να το προσπαθήσει, είτε με φυσικό τρόπο είτε όχι; 

Και το χειρότερο ξέρετε ποιο είναι, έτσι; Πως αυτή την ερώτηση πολλές φορές δεν στην κάνουν οι συγγενείς σου που, όσο να πεις, έχουν ένα πιο άμεσο ενδιαφέρον για το θέμα αυτό, αναρωτιούνται δηλαδή αν η καθυστέρηση τεκνοποίησης σχετίζεται ίσως με πρόβλημα υγείας σου. Την ερώτηση αυτή είθισται να στην κάνουν στο πλαίσιο small talk ή στο πλαίσιο του “έλα λέγε, τώρα που είμαστε οι δυο μας” άνθρωποι που δεν έχουν κανένα άμεσο ενδιαφέρον για σένα, την υγεία σου ή την ευτυχία σου.

Ποιο είναι, λοιπόν το πρόβλημα εδώ; Ότι λόγω της ανατροφής σου είσαι “υποχρεωμένη” να το παίξεις “τρελίτσα” και να μη δώσεις συνέχεια, γιατί αν απαντήσεις απότομα με κάποιο “εσένα τι σε κόφτει” ή ήρεμα με ένα “ξέρεις, έχω κάποιο πρόβλημα” ή με ένα “προσπαθούμε, αλλά δεν έτυχε ακόμα”, το θέμα θα πάρει κι άλλη έκταση, θα διαμορφωθεί ένας δίαυλος επικοινωνίας με βάση αυτή την ατζέντα και – μάντεψε – μέχρι να γκαστρωθείς και να γεννήσεις θα μονοπωλεί την εκάστοτε συζήτησή σου με τον συγκεκριμένο άνθρωπο, ο οποίος θα επιμένει να ζει (έστω κι αν το αρνείται) στην εποχή όπου ο βασικός προορισμός των γυναικών με βάση τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες ήταν η αναπαραγωγή και η ενασχόληση με το νοικοκυριό.

Από έγκυρες πηγές ξέρω πως η συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων δε σταματάει, βέβαια, όταν γεννήσεις το πρώτο σου παιδί. Μετά παίρνει συνήθως κι άλλο θάρρος και σε ρωτάει “άντε πότε θα κάνεις το δεύτερο”, ενίοτε λέγοντάς σου με περισπούδαστο ύφος πως “ένα ίσον κανένα” (και τη λίγη αριθμητική που ξέραμε, δηλαδή, θα την ξεχάσουμε), όταν τύχει να κάνεις το δεύτερο ενδέχεται να σου πει για το τρίτο και γενικώς είναι κρίμα που δεν υπάρχει κάποια πανεπιστημιακή σχολή με ειδικότητα “Αστυφύλακας Ωαρίων”, γιατί μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων θα έκανε εξαιρετική καριέρα αμέσως μετά την αποφοίτησή της.

Σταματήστε να ρωτάτε αν δε σας έχει δώσει ο άλλος ένα σαφές μήνυμα ότι θέλει να το συζητήσει μαζί σας. Απλά σταματήστε.

A, ναι, κι αν είσαι άντρας, προφανέστατα και δε σε ρωτάνε ούτε τόσο συχνά, ούτε τόσο επίμονα ή δε σε ρωτάνε και καθόλου. Γιατί σημασία έχει να γκαστρωθεί η γυναίκα κι όχι να γονιμοποιήσει ο άντρας – αυτός έτσι κι αλλιώς θεωρούν σχεδόν πάντα ότι μπορεί (ναι, και σε αυτό θα επανέλθω κάποια στιγμή, σε όλα θα επανέλθω).

Πηγή φωτογραφίας: Yura Timoshenko